Inguruko hizkuntza erromantzeak ez bezala, euskara hizkuntza ergatiboa da. Predikatu iragankorretako subjektuak ergatibo markapena darama; predikatu iragankorretako osagarriak eta predikatu iragangaitzetako subjektuak, aldiz, absolutiboa. -k da euskararen ergatibo marka, eta artikulu singularra -a izanik, ergatibo singularrak -ak forma hartzen du (1a). Ergatibo pluralak, berriz, -ek, artikulu plurala -ak baita (-ak + -k > -ek) (1b).

Absolutiboaren marka -Ø da euskaraz, eta beraz, ez singularrak (2a) eta ez pluralak (2b) ez dute ageriko markapen morfologikorik. Artikulu singular (-a) eta pluralak (-ak) bereizten ditu bata eta bestea.

Ikus daitekeenez, beraz, euskarak -ak absolutibo plurala (2b) eta -ek ergatibo plurala (1b) bereizten ditu, baita -ak ergatibo singularra (1a) eta -ek ergatibo plurala (1b) ere. Halaxe gertatzen da euskara batuan ez ezik ekialdeko eta iparraldeko euskalkietan (Hualde 2003: 186-187, 2016; de Rijk 2008: 198; Zuazo 2014: 134). Mendebaleko eta erdialdeko euskalkietan, ordea, ergatibo singularrerako zein pluralerako marka berbera erabiltzen da, -ak (>*-aga-k) (3).

Ergatibo singular eta pluralaren arteko bereizketa morfologikorik egiten ez denez, hizkera askotan azentuaren bidez desberdintzen dira bata zein bestea (Hualde 2003, 2016). Hualdek (2003: 187) dioenez, esaterako, Gernikako hizkeran (mendebaleko euskara) gixonak erabiltzen da ergatibo singularrerako eta gixónak azentuduna absolutibo zein ergatibo pluralerako. Halaber, Gipuzkoako zenbait hizkeratan ere azentuak bereizten ditu ergatibo singularra eta absolutibo zein ergatibo plurala; gizónak erabiltzen da ergatibo singularrerako eta gízonak absolutibo zein ergatibo pluralerako.

Zuazok (2014: 134) Ipar Euskal Herriko eta Nafarroako ekialdeko ezaugarritzat jotzen du ergatibo singularra (-ak) eta plurala (-ek) bereiztea. (4) bezalakoak esan ohi dira eremu honetan (Zuazo 2014: 134). Zuazok dioenez, Ipar Euskal Herriaz gain, Baztan ibarrean, Urdazubin eta Zugarramurdin ere bereizten dira ergatibo singular eta pluraleko formak.

Hego Euskal Herriko mendebaleko, erdialdeko eta sartaldeko euskara nafarrean, berriz, -ak erabili izan da bai singularrean eta bai pluralean, nahiz eta euskara batuaren eraginez gaur egun hizkera hauetan ere gero eta gehiago bereizten diren bata eta bestea. Hona hemen Zuazok (2014: 134) emandako adibideak:

Euskalkiez gaindiko bereizketa dakar, beraz, fenomeno honek. Ekialdeko euskalkiek era batera jokatzen dute, eta mendebaleko eta erdialdekoek bestera.

Datu-basean jasotako erantzunek oro har fenomenoari egotzi izan zaion banaketa dialektala islatzen dute.

Mendebaleko hizkera guztietan lekukotzen da -ak marka ergatibo pluralerako (Aramaio, Artea, Bergara, Elgoibar, Gernika, Getxo, Lekeitio, Loiu, Mungia eta Otxandio). Erdialdekoen artean, Beizaman, Goizuetan eta Hernanin ere -ak erabiltzen da ergatibo singularrerako zein pluralerako. Azkenik, euskara nafarrean Mezkiritzen eta Urdiainen ere -ak morfema erabiltzen da bai ergatibo singular eta bai pluralerako. Hizkera hauetan ez da, beraz, ergatibo singular eta pluralaren arteko bereizketarik egiten.

Aitzitik, euskara nafarreko Arbizun eta euskara nafar eta nafar-lapurtarraren tarteko hizkera duen Arizkunen (Baztan) ergatibo singularra eta plurala bereizten dira. Gauza bera gertatzen da Aezkoako Orbaizetan ere, euskara nafarraren, nafar-lapurtarraren eta ekialdeko nafarraren tarteko hizkera duen horretan. Euskara nafar-lapurtarra duten Ziburun eta Oragarren ere bereizten dira bi formak, baita Urdiñarben (euskara zuberotarra) ere. Horrenbestez, argi ikusten da, fenomenoa aipatu duten lanetan jaso izan den bezala, ekialdeko eta iparraldeko hizkeren ezaugarria dela ergatibo singular eta plurala bereiztea.